Sejm odrzucił większość poprawek Senatu, a Nowelizacja została przekazana do podpisu Prezydentowi, który złożył go 24 lipca 2023 r. Ogólne informacje o zakresie Nowelizacji znajdą Państwo w naszym alercie prawnym pod następującym linkiem tutaj.
Wydawanie decyzji WZ
Jednym z elementów, kształtujących polski ład planistyczny, który ulegnie zmianom na skutek Nowelizacji, są decyzje o warunkach zabudowy ("Decyzje WZ"). Uzyskanie Decyzji WZ jest konieczne, jeżeli chcemy uzyskać pozwolenia na budowę na obszarze, dla którego nie został uchwalony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego ("Plan miejscowy").
Ustawodawca przewidział, że w okresie do wprowadzenia nowego planu ogólnego gminy (dalej "Plan ogólny") w danej gminie, decyzje WZ będą mogły być wydawane na zasadach wynikających z przepisów dotychczasowych.
Jeżeli jednak wniosek o wydanie Decyzji WZ będzie złożony w dniu 1 stycznia 2026 r. lub po tej dacie, Decyzja WZ będzie mogła być wydana jedynie wówczas, gdy dla danego obszaru uchwalono Plan ogólny. Co do zasady będzie to możliwe jedynie na obszarach wyznaczonych w Planie ogólnym jako obszar uzupełnienia zabudowy.
Powyższe przepisy mają motywować gminy, by te jak najszybciej uchwaliły na swoim terenie Plan ogólny. Jeżeli jednak do uchwalenia Planu ogólnego do dnia 1 stycznia 2026 r. nie dojdzie np. z uwagi na brak środków, konsekwencje poniosą inwestorzy. Uzyskanie Decyzji WZ na terenie takiej gminy będzie możliwe dopiero po uchwaleniu Planu ogólnego.
Okres obowiązywania decyzji WZ
Decyzje WZ wydane przed wejściem w życie Nowelizacji pozostają w mocy. Co więcej, Decyzje WZ, które staną się prawomocne przed 1 stycznia 2026 r., zachowają swój bezterminowy charakter.
Zgodnie z Nowelizacją Decyzje WZ, które staną się prawomocne w dniu 1 stycznia 2026 r. lub po tej dacie, będą wygasały w terminie 5 lat od dnia, kiedy decyzja stała się prawomocna. Zdaniem Ustawodwcy, ograniczy to proceder uzyskiwania takich decyzji w celach spekulacyjnych.
Studia uwarunkowań i plany miejscowe
Studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania terenu pozostaną w mocy po wejściu w życie Nowelizacji. Będą one wygasać po uchwaleniu na danym obszarze Planu ogólnego. Wszystkie Studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania wygasną jednak po dniu 31 grudnia 2025 r.
Dotychczasowe Plany miejscowe zachowują moc, niezależnie od tego, czy na danym terenie doszło do uchwalenia Planu ogólnego. Ustawodawca przewiduje możliwość zmiany Planów miejscowych tak, aby spełniały one założenia Planu ogólnego, ale nie nakłada takiego obowiązku. Jeśli jednak gmina będzie chciała zmienić w jakimkolwiek zakresie Plan miejscowy, będzie musiała uzgodnić jego postanowienia z obowiązującym już Planem ogólnym.
Zgodnie z przepisami przejściowymi, jeżeli postępowanie w sprawie uchwalenia Planu miejscowego zostało wszczęte przed wejściem Nowelizacji w życie – postępowanie prowadzi się co do zasady w oparciu o przepisy dotychczasowe, z wyjątkami wskazanymi w Nowelizacji.
Zgodnie z Nowelizacją, zmiana przeznaczenia terenu przez gminę w Planie ogólnym nie będzie mogła stanowić podstawy do naliczenia renty planistycznej lub przyznania odszkodowania. Takie konsekwencje bedą nadal mogły wynikać jedynie w przypadku wzrostu lub spadku wartości nieruchomości na skutek przyjęcia Planu miejscowego.
Okres obowiązywania ustawy "lex deweloper"
Nowelizacja stanowi, iż Ustawa z 5 lipca 2018 r. o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji mieszkaniowych oraz inwestycji towarzyszących - utraci moc z dniem 1 stycznia 2026 r. Uchwały w sprawie ustalenia lokalizacji inwestycji mieszkaniowej lub inwestycji towarzyszącej, podjęte w okresie obowiązywania tej ustawy, zachowają moc i stosuje się do nich co do zasady przepisy dotychczasowe, z wyjątkami wskazanymi w Nowelizacji.
Wejście w życie – przepisy wprowadzające
Nowelizacja wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem niektórych przepisów.
Przykładowo, zobowiązania organów samorządów lokalnych do udostępniania danych związanych z lokalną planistyką w Rejestrze Urbanistycznym, wprowadzonym przez Nowelizację, będą obowiązywać od 1 stycznia 2026 r. Ustawodawca chce w ten sposób ułatwić i rozłożyć w czasie adaptację procedur gminnych do nowo wprowadzonych obowiązków.
Mamy nadzieję, że powyższe informacje będą dla Państwa pomocne. W kolejnych alertach poinformujemy Państwa o kolejnych rozwiązaniach prawnych przyjętych w Nowelizacji.
